Teheran
Tehran glavni grad Irana
Tehran
ili Teheran je glavni grad Irana i iranske provincije Teheran. Nalazi
se u severnom Iranu u blizini planine Damavand, a južno od planinskog
venca Elbrus na nadmorskoj visini od 1200 metara. Teheran je najveći
grad u Iranu i ima preko 7 miliona stanovnika od čega 97% čine
muslimani.
Industrijski grad Teheran
Više od polovine iranske industrije je smešteno u
Teheranu. Najrazvijenija je proizvodnja: električne opreme, tekstila,
cementa i šećera, a montiraju se i motorna vozila. Grad ima ogromnu
pijacu (bazar) i vodeći je centar prodaje i izvoza ćilima. Transport se
obavlja preko mnogobrojnih pruga, puteva, a i preko internacionalnog
aerodroma. U blizini grada nalazi se i velika rafinerija nafte.
Prošlost Teherana
Teheran
je u prošlosti dugo bio u senci okolnih gradova koji su u to vreme bili
mnogo veći centri nego Teheran, ali u XIII veku posle uništenja tih
gradova od strane Mongola veliki broj ljudi je migrirao u Teheran. Grad
je služio kao povremeno boravište vladajuće dinastije Safavid u XVII
veku, a 1788. godine je postao prestonica Persije.
Teheran
je bio obnovljen od strane Fat Ali Šaha koji je vladao od 1797. do
1834. godine i Nasir ad-Din Šaha koji je vladao od 1848. do 1896.
godine. Za vreme vladavine Reza Žak Pahlevia koja je trajala od 1925.
do 1941. godine grad je prilično modernizovan.
Teheran tokom II svetskog rata
Tokom Drugog
svetskog rata kada su saveznici okupirali Iran (1941. godine),
britanske i sovjetske snage su ušle u predgradja Teherana. 1943. grad
je bio mesto dešavanja Teheranske konferencije na kojoj su se sastali
američki predsednik Ruzvelt, engleski premijer Čerčil i ruski
predsednik Staljin.
Muhamed Reza Šah Pahlevi vladar koji je doprineo razvoju ovog grada
Muhamad Reza Šah Pahlevi koji je vladao
od 1941. do 1979. je veoma doprineo razvoju i modernizaciji prestonice,
jer je za vreme naftne groznice veliki novac ulagao u Teheran.
Proizvodnja u gradu je dosta usporena posle pada Šaha i promene
vlade1979. godine. Ekonomija grada je dalje patila kao rezultat rata
izmedju Irana i Iraka od 1980. do 1988. godine.
U Teheranu
se nalazi Nacionalni Univerzitet, osnovan 1960. godine, Teheranski
Univerzitet, osnovan 1934. godine, Akademija lepih umetnosti, Vojna
akademija, nekoliko muslimanskih religijskih škola i mnogo drugih
obrazovnih institucija. Etnološki i Arheološki muzeji Irana se takodje
nalaze u Teheranu.
Centar Teherana je veliki Maidan-i Sipah
trg, a južno od njega nalazi se trg Gulistan sa dvoranom kraljevskog
trona i muzejom u kome se nalazi Paunov Tron koga je Nadir Šah 1739.
godine doneo u Persiju iz Delhija.
Teheran je danas jedan od vodećih gradova na Srednjem Istoku
Značaj i populacija Teherana veoma su porasli u XX veku tako da je sada ovo jedan od većih gradova na Srednjem Istoku.
Važno
je pomenuti i da se u okolini Teherana razvija nuklearni program u
okviru nekoliko nuklearnih elektrana, a protiv koga se bori većina
svetskih sila.